Τελική Λύση: Ανασκόπηση

Οι Ναζί κατέφευγαν συχνά σε ευφημισμούς για να κρύψουν την πραγματική φύση των εγκλημάτων τους. Αναφερόμενοι στο σχέδιο για την εξολόθρευση του Εβραϊκού έθνους χρησιμοποίησαν τον όρο «Τελική Λύση». Δεν είναι γνωστό πότε αποφάσισαν οι ηγέτες της Ναζιστικής Γερμανίας να εφαρμόσουν την «Τελική Λύση». Η γενοκτονία, ή μαζική εξόντωση, των Εβραίων ήταν το αποκορύφωμα μιας δεκαετίας στη διάρκεια της οποίας επιβλήθηκε μια κλιμακούμενη σειρά μέτρων εις βάρος των Εβραίων.

Υπό την ηγεσία του Αδόλφου Χίτλερ, ο διωγμός και η απομόνωση των Εβραίων εφαρμόστηκε σταδιακά. Μετά την άνοδο του Ναζιστικού Κόμματος στην εξουσία στη Γερμανία το 1933, ο ρατσισμός που καλλιεργήθηκε από το κράτος, οδήγησε στην αντισημιτική νομοθεσία, τον οικονομικό αποκλεισμό και τα βίαια πογκρόμ της Kristallnacht («Νύχτας των Κρυστάλλων»). Όλα αυτά τα μέτρα είχαν ως στόχο τη συστηματική απομόνωση των Εβραίων από την υπόλοιπη κοινωνία και τον εκτοπισμό τους από τη χώρα.

Η ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΩΝΕΤΑΙ

Μετά τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία το Σεπτέμβριο του 1939 (που σηματοδότησε την αρχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου) η αντι-εβραϊκή πολιτική κλιμακώθηκε, οδηγώντας εντέλει στον εγκλεισμό και τη δολοφονία των Εβραίων της Ευρώπης. Αρχικά, οι Ναζί ίδρυσαν μια σειρά από γκέτο (περιφραγμένες περιοχές για την απομόνωση και τον έλεγχο των Εβραίων) στις περιοχές Generalgouvernement (τα κεντρικά και ανατολικά εδάφη της Πολωνίας που τελούσαν πλέον υπό γερμανική διοίκηση) και Warthegau (μια περιοχή στη δυτική Πολωνία που είχε προσαρτηθεί στη Γερμανία). Εβραίοι από την Πολωνία και τη δυτική Ευρώπη απελάθηκαν σε αυτά τα γκέτο, όπου ήταν αναγκασμένοι να ζουν συνωστισμένοι σε περιορισμένο χώρο με ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης και ανεπαρκή σίτιση.

Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΩΝ ΜΑΖΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΞΟΝΤΩΣΗΣ

Μετά την εισβολή της Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούνιο του 1941 τα SS και μονάδες της αστυνομίας (που λειτουργούσαν ως κινητές μονάδες εξόντωσης) επιδόθηκαν σε μαζικές επιχειρήσεις εκτελέσεων με στόχο ολόκληρες εβραϊκές κοινότητες. Το φθινόπωρο του 1941, τα SS και η αστυνομία άρχισαν να χρησιμοποιούν φορτηγά-θαλάμους αερίων. Η εξάτμιση αυτών των φορτηγών είχε τροποποιηθεί ειδικά ώστε να διοχετεύει δηλητηριώδες μονοξείδιο του άνθρακα στους αεροστεγείς χώρους του, δολοφονώντας τα άτομα που είχαν εγκλειστεί εκεί. Η χρήση των φορτηγών αυτών γινόταν παράλληλα με τις συνεχιζόμενες εκτελέσεις με πυροβόλα όπλα.

Στις 17 Ιουλίου 1941, τέσσερις εβδομάδες μετά την εισβολή στη Σοβιετική Ένωση, ο Χίτλερ ανέθεσε στον αρχηγό των SS, Χάινριχ Χίμλερ, την ευθύνη για όλα τα ζητήματα ασφαλείας στην κατεχόμενη Σοβιετική Ένωση. Ο Χίτλερ εξουσιοδότησε τον Χίμλερ να εξοντώσει με κάθε τρόπο όλες τις απειλές ενάντια στη μόνιμη γερμανική κυριαρχία. Δύο εβδομάδες αργότερα, στις 31 Ιουλίου 1941, το ηγετικό στέλεχος των Ναζί Χέρμαν Γκέρινγκ εξουσιοδότησε τον στρατηγό των SS Ράινχαρντ Χάιντριχ να θέσει σε εφαρμογή μια «ολοκληρωτική λύση για το θέμα των Εβραίων».

ΚΕΝΤΡΑ ΕΞΟΝΤΩΣΗΣ

Το φθινόπωρο του 1941, ο επικεφαλής των SS Χάινριχ Χίμλερ ανάθεσε στον Γερμανό στρατηγό Odilo Globocnik (επικεφαλής των δυνάμεων των SS και της αστυνομίας για την περιφέρεια του Λούμπλιν) την εφαρμογή ενός σχεδίου για τη συστηματική δολοφονία των Εβραίων της περιοχής Generalgouvernement. Η επιχείρηση ονομάστηκε Επιχείρηση Ράινχαρτ, από το όνομα του Χάιντριχ (ο οποίος δολοφονήθηκε από Τσέχους αντάρτες το Μάιο του 1942). Στα πλαίσια της Επιχείρησης Ράινχαρτ, οι ηγέτες των Ναζί ίδρυσαν τρία κέντρα εξόντωσης στην Πολωνία -- Μπέλζεκ, Σόμπιμπορ και Τρεμπλίνκα – με αποκλειστικό στόχο τη μαζική δολοφονία των Εβραίων.

Το στρατόπεδο του Μαϊντάνεκ χρησιμοποιήθηκε επίσης περιστασιακά ως κέντρο εξόντωσης για τους Εβραίους που κατοικούσαν στην περιοχή Generalgouvernement. Στους θαλάμους αερίων του στρατοπέδου, βρήκαν το θάνατο δεκάδες χιλιάδες Εβραίοι, κυρίως εργάτες συνεργείων καταναγκαστικής εργασίας που ήταν πλέον πολύ αδύναμοι για να δουλέψουν. Στο κέντρο εξόντωσης Κέλμνο τα SS και η αστυνομία δολοφόνησαν τουλάχιστον 152.000 άτομα, κυρίως Εβραίους, αλλά και μερικές χιλιάδες Ρομά (Τσιγγάνους) σε φορτηγά-θαλάμους αερίων. Την άνοιξη του 1942, ο Χίμλερ άλλαξε τη λειτουργία του Άουσβιτς II (Άουσβιτς-Μπίρκεναου) μετατρέποντάς το σε κέντρο εξόντωσης. Στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου οι αρχές των SS δολοφόνησαν περίπου ένα εκατομμύριο Εβραίους από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Τα SS και η γερμανική αστυνομία δολοφόνησαν σχεδόν 2.700.000 Εβραίους στα κέντρα εξόντωσης, είτε με ασφυξία που προκαλείτο από δηλητηριώδη αέρια ή με πυροβόλα όπλα. Στο σύνολό της, η «Τελική Λύση» προέβλεπε τη δολοφονία όλων των Εβραίων της Ευρώπης σε θαλάμους αερίων, από εκτελεστικά αποσπάσματα ή με άλλες μεθόδους. Στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος δολοφονήθηκαν σχεδόν έξι εκατομμύρια Εβραίοι, άνδρες, γυναίκες και παιδιά – δηλαδή τα δύο τρίτα των Εβραίων που κατοικούσαν στην Ευρώπη πριν το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πρόσθετη βιβλιογραφία

Aly, Götz. "Final Solution": Nazi Population Policy and the Murder of the European Jews. Λονδίνο: Arnold, 1999.

Arad, Yitzhak. Belzec, Sobibor, Treblinka: The Operation Reinhard Death Camps. Bloomington: Indiana University Press, 1987.

Breitman, Richard. The Architect of Genocide: Himmler and the Final Solution. Νέα Υόρκη: Knopf, 1991.

Browning, Christopher. The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939-March 1942. Λίνκολν: University of Nebraska Press, 2004.

Cesarani, David, εκδότης. The Final Solution: Origins and Implementation. Λονδίνο: Routledge, 1994.

Hilberg, Raul. The Destruction of the European Jews. New Haven, CT: Yale University Press, 2003.