Οι γυναίκες κατά το Ολοκαύτωμα
Το ναζιστικό καθεστώς στράφηκε εναντίον όλων των Εβραίων, αντρών και γυναικών, με σκοπό τη δίωξη και, τέλος, το θάνατο τους. Το καθεστώς συχνά υπέβαλε γυναίκες, εβραϊκής καταγωγής και μη, σε απάνθρωπες διώξεις που ορισμένες φορές ήταν ειδικά σχεδιασμένες για το γυναικείο φύλο. Η ναζιστική ιδεολογία στοχοποιούσε επίσης τις Ρομά (Τσιγγάνες), τις Πολωνές και τις γυναίκες με αναπηρίες που ζούσαν σε ιδρύματα.
Ορισμένα στρατόπεδα και συγκεκριμένες περιοχές εντός των στρατοπέδων συγκέντρωσης προορίζονταν ειδικά για γυναίκες κρατούμενες. Το Μάιο του 1939, τα SS άνοιξαν το Ράβενσμπρουκ, το μεγαλύτερο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης για γυναίκες. Περισσότερες από 100.000 γυναίκες είχαν φυλακιστεί στο Ράβενσμπρουκ μέχρι την απελευθέρωση του στρατοπέδου από τα σοβιετικά στρατεύματα το 1945. Το 1942, οι αρχές των SS κατασκεύασαν ένα κτηριακό συγκρότημα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου (γνωστό επίσης ως Άουσβιτς 2) για τη φυλάκιση γυναικών κρατουμένων . Οι πρώτες κρατούμενες ήταν γυναίκες που τα SS είχαν μεταφέρει από το Ράβενσμπρουκ. Στο Μπέργκεν-Μπέλσεν, οι αρχές του στρατοπέδου ίδρυσαν ένα στρατόπεδο για γυναίκες το 1944. Τα SS μετέφεραν χιλιάδες Εβραίες κρατούμενες από το Ράβενσμπρουκ και το Άουσβιτς στο Μπέργκεν-Μπέλσεν κατά το τελευταίο έτος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους δεν εξαιρούσαν ούτε γυναίκες ούτε παιδιά –εβραϊκής ή μη καταγωγής- κατά τις επιχειρήσεις μαζικών δολοφονιών. Η ναζιστική ιδεολογία τροφοδοτούσε τον εθνικιστικό πυρετό για την ολοκληρωτική εξόντωση όλων των Εβραίων, ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου. Οι αξιωματούχοι των SS και της αστυνομίας προχώρησαν στην εφαρμογή αυτής της πολιτικής χρησιμοποιώντας την κωδική ονομασία «Τελική Λύση». Γερμανοί αξιωματούχοι των SS και της αστυνομίας εκτελούσαν γυναίκες και άντρες σε μαζικές επιχειρήσεις εκτελέσεων σε εκατοντάδες σημεία των κατεχόμενων σοβιετικών εδαφών. Κατά τις επιχειρήσεις απέλασης, οι έγκυες και οι μητέρες μικρών παιδιών χαρακτηρίζονταν συστηματικά ως «ανίκανες προς εργασία». Τις έστελναν σε κέντρα εξόντωσης, στα οποία οι επικεφαλής των στρατοπέδων συχνά τις συμπεριελάμβαναν στις πρώτες ομάδες που οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων.
Οι ορθόδοξες Εβραίες που συνοδεύονταν από παιδιά ήταν ιδιαιτέρως ευάλωτες, καθώς τα άτομα με ορθόδοξη εβραϊκή ενδυμασία ήταν σαφώς πιο δύσκολο να κρυφτούν και γίνονταν στόχος ιδιαιτέρως σαδιστικών πράξεων σε ταραχές όπως τα πογκρόμ. Ο μεγάλος αριθμός παιδιών στις ορθόδοξες οικογένειες καθιστούσε επίσης τις γυναίκες αυτών των οικογενειών ξεχωριστό στόχο της ναζιστικής ιδεολογίας.
Και οι μη Εβραίες γυναίκες ήταν ευάλωτες. Οι Ναζί διέπραξαν μαζικές δολοφονίες γυναικών Ρομά στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς, δολοφόνησαν γυναίκες με αναπηρίες κατά την επιχείρηση «Τ4» και άλλων επιχειρήσεων ευθανασίας και σφαγίασαν γυναίκες και άντρες ως αντάρτες σε πολλά σοβιετικά χωριά την περίοδο 1943-1944.
Στα γκέτο και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι γερμανικές αρχές υπέβαλαν τις γυναίκες σε καταναγκαστική εργασία υπό συνθήκες που συχνά οδηγούσαν στο θάνατό τους. Γερμανοί γιατροί και ιατρικοί ερευνητές χρησιμοποιούσαν Εβραίες και Ρομά (Τσιγγάνες) ως πειραματόζωα για πειράματα στείρωσης και άλλα ανήθικα ιατρικά πειράματα. Τόσο στα στρατόπεδα όσο και στα γκέτο οι γυναίκες ήταν ιδιαίτερα ευάλωτες και συχνά έπεφταν θύματα ξυλοδαρμού και βιασμού. Οι έγκυες Εβραίες συχνά προσπαθούσαν να αποκρύπτουν την εγκυμοσύνη τους για να αποφύγουν την καταναγκαστική έκτρωση. Γυναίκες που απελαύνονταν από την Πολωνία και τη Σοβιετική Ένωση για καταναγκαστική εργασία στο Ράιχ συχνά έπεφταν θύματα ξυλοδαρμού ή βιασμού ή αναγκάζονταν να συνάψουν σεξουαλικές σχέσεις με αντάλλαγμα φαγητό, άλλες στοιχειώδεις ανάγκες ή βασικές παροχές. Οι εγκυμοσύνες των Πολωνών, Σοβιετικών ή Γιουγκοσλάβων εργατριών σε καταναγκαστικά έργα ορισμένες φορές προέκυπταν από σεξουαλικές σχέσεις με Γερμανούς. Αν οι λεγόμενοι «φυλετικοί ειδήμονες» αποφάσιζαν ότι το παιδί δεν θα μπορούσε να «γερμανοποιηθεί», οι γυναίκες συχνά υποβάλλονταν σε αναγκαστική έκτρωση, ή τις ανάγκαζαν να γεννήσουν σε πρόχειρα δωμάτια, στα οποία οι συνθήκες θα εξασφάλιζαν το θάνατο των βρεφών, ή απλώς τις έστελναν από εκεί που είχαν έρθει χωρίς φαγητό ή ιατρική φροντίδα.
Πολλές γυναίκες κρατούμενες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης δημιούργησαν άτυπες ομάδες «αμοιβαίας βοήθειας» που διευκόλυναν την επιβίωση μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών, φαγητού και ρουχισμού. Συχνά, τα μέλη αυτών των ομάδων προέρχονταν από την ίδια πόλη ή επαρχία, είχαν ίδιο μορφωτικό επίπεδο ή ήταν συγγενείς. Άλλες γυναίκες κατάφερναν να επιβιώσουν όταν οι αρχές των SS των στρατοπέδων τους ανέθεταν επιδιορθώσεις ρούχων, μαγείρεμα, πλύσιμο και καθαριότητα.
Οι γυναίκες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο σε διάφορες αντιστασιακές δραστηριότητες. Ιδιαιτέρως όσες εμπλέκονταν σε σοσιαλιστικά, κομμουνιστικά ή σιωνιστικά κινήματα. Στην Πολωνία, οι γυναίκες δρούσαν ως αγγελιοφόροι που μετέφεραν πληροφορίες στα γκέτο. Πολλές γυναίκες δραπέτευσαν στα δάση της ανατολικής Πολωνίας και της Σοβιετικής Ένωσης και πολέμησαν σε ένοπλες αντιστασιακές οργανώσεις. Οι γυναίκες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη γαλλική (και τη γαλλοεβραϊκή) αντίσταση. Η Sophie Scholl, φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο του Μονάχου και μέλος της αντιστασιακής ομάδας «Λευκό Ρόδο» , συνελήφθη και εκτελέστηκε το Φεβρουάριο του 1943 επειδή μοίραζε αντιναζιστικά φυλλάδια.
Ορισμένες γυναίκες ήταν ηγέτιδες ή μέλη αντιστασιακών οργανώσεων στα γκέτο. Μεταξύ αυτών ήταν η Haika Grosman στο Μπιάλιστοκ. Άλλες ανέπτυξαν αντιστασιακή δράση μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στο Άουσβιτς 1, πέντε Εβραίες που είχαν σταλεί για εργασία στο εργοστάσιο Vistula-Union-Metal Works (εταιρεία παρασκευής εκρηκτικών υλών) –οι Ala Gertner, Regina Safirsztajn (άλλως Safir), Ester Wajcblum, Roza Robota και μία αγνώστου ταυτότητας γυναίκα, πιθανόν η Fejga Segal- είχαν προμηθεύσει την πυρίτιδα που χρησιμοποίησαν τα μέλη των Εβραίων Sonderkommando (Ειδική Ομάδα Εργασίας) στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου για να ανατινάξουν ένα θάλαμο αερίων και να σκοτώσουν αρκετούς άντρες των SS κατά την εξέγερση του Οκτωβρίου του 1944.
Άλλες γυναίκες δραστηριοποιούνταν σε επιχειρήσεις αρωγής και διάσωσης Εβραίων στην κατεχόμενη Ευρώπη. Μεταξύ αυτών ήταν η Εβραία αλεξιπτωτίστρια Hannah Szenes και η ακτιβίστρια του σιωνισμού Gisi Fleischmann. Η Szenes έπεσε με αλεξίπτωτο στην Ουγγαρία το 1944. Η Fleischmann, ηγέτιδα της οργάνωσης Ομάδα Εργασίας (Pracovna Skupina) που δρούσε στο πλαίσιο του Εβραϊκού συμβουλίου της Μπρατισλάβα, επιχείρησε να σταματήσει τις απελάσεις Εβραίων από τη Σλοβακία.
Εκατομμύρια γυναίκες διώχθηκαν και δολοφονήθηκαν κατά το Ολοκαύτωμα. Εντέλει, ωστόσο, ήταν η κατάταξή τους με βάση τη ναζιστική ρατσιστική ιεραρχία ή οι θρησκευτικές και πολιτικές πεποιθήσεις τους που τις έκανε στόχους, όχι το φύλο τους.