Elizabeth I

Elizabeth I
Nudọnamẹ Mẹdetiti Tọn
Jijizan	7 Zósun 1533
Okúzán	24 Whejisun 1603

Elizabeth I (azan 7tọ osun 9tọ owhe 1533- azan 24tọ osun 3tọ owhe 1603) wẹ yin ahọsi na oto England tọn po Ireland tọn po. Ewọ wẹ ahọsi sọn azan 17tọ osun 11tọ owhe 1558 kaka e do ku to osun 3tọ owhe 1603. E sọ nọ yin yiylọdọ Good Queen Bess kavi The Virgin Queen kavi Gloriana. Ewọ wẹ viyọnnu Ahọlu Henry VIII tọ England tọn po Anne Boleyn, asi etọn awetọ po. Whenue Boleyn mọ winyan to owhẹnukọn, Elizabeth sin ogbẹ blawu taun podọ e sọ yin susu doganmẹ to Tower of London oganhọ hoho lọ mẹ. Mahopọnna enẹ, Elizabeth dugan po bibi po azọn sinsinyẹn wiwa po. Gandudu etọn tindo kọdetọn dagbe titengbe to ajọwiwa mẹ. E sọ whlẹn oto etọn sọn alọ spanish Armada tọn mẹ. E ma wlealọ gbede bo dọmọ emi wlealọ po oto England tọn po. To oku etọn tẹnmẹ to 1603 Ahọlu James Vioto Scotland tọn sọawuhia taidi kọdetọn etọn.

Bẹjẹeji gbẹzan etọn tọn

Elizabeth yin jiji to owhe 1533 to Greenwich, England. Ewọ wẹ ovi Ahọlu Henry VIII tọ England tọn po asi awetọ etọn, Anne Boleyn. E do nọviyọnnuda enẹgodo nọvisunnuda Edward. Elizabeth mọ wepinplọn dagbe yi. E sọgan do bo kan ogbe voovo sidopo(6): English, French, Italian, Spanish, Greek po Latin po. Whenuena e tindo owhe wiatọnda(13 1/2) otọ etọn basi matintọ bọ nọvisunnuda etọn lẹzun ahọlu Edward VI England tọn. Nọvi sunnudaho etọn lọsu basi matintọ to whenue e tindo owhe fọtọn(15). Enẹgodo Mary jẹ otẹn etọn mẹ to 1553 ewọ lọsu basi matintọ to 1558 enẹgodo Elizabeth lẹzun Ahọsi.

Kọdetọn etọn taidi Ahọsi

E hẹn sinsẹn Roman Catholic gọwa England. Owhe he Elizabeth yizan hundotẹnmẹ dote na hanjitọ susu nado tindo kọdetọn dagbe. William Shakespeare, Christopher Marlowe, Edmund Spenser po wekantọ William Byrd wazọn to awanu Elizabeth tọn. To ojlẹ gandudu etọn mẹ, e haya tọjihun dahọ John Hawkins tọn bosọ na ẹn azọnwanu lẹ nido penugo bo wajọ gbẹtọ hihọ po sisa po tọn. Mẹdevo lẹ taidi Sir Walker Raleigh, Humphrey Gilbert sọ wa nudopolọ ga. To 1580, drake lẹzun omẹ tintan (Englishman) he zọn ohu ji lẹdo aihọn pe. to owhe 1600, Elizabeth lọsu do azọnwhe de te, East India Company he wa lezun azonwanu na British Empire.

Spanish Armada

England po Spanish po to wiwọ sinsinyẹn mẹ. enẹwutu Elizabeth dotuhomẹna Protestant he tin to Spanish Held Netherland nado tọnawhan Spain. E sọ dotuhomẹna awhanfuntọ huji tọn etọn lẹ nado yangbe bato Spanish tọn. to 1588, Ahọlu Phillip ii tọ Spain tọn sẹ Armada nado va England sudo. Bato England tọn pe Spanish Armada to ohu jí to azan 29tọ osun 7tọ owhe 1588 bo sọ duto ye ji.

Gbẹtọ nukundeji Ahọsi tọn

Elizabeth ma wlealọ gbede, e ma sọ tindo ovi. Nalete, gbẹtọ nukundeji lẹ wẹ nọ yin mimọ to awanu etọn. Delẹ to ye me wẹ Robert Dudley 1st Earl of Leicester. Enẹgodo, e lẹhlan Robert Derereuk 2nd Earl of Essex. Omẹ ehe lẹ jlo na ho gandudu Ahọsi Elizabeth tọn yi ṣigba e ma pa ye bọ ye sọ yin huhu.

Elizabeth yin matintọ

Elizabeth yin matintọ to Richmond Palace to azan 24tọ osun 3tọ owhe 1603. Ahọlu Protestant tọn James vi tọ lẹzun Ahọlu England tọn.