Een job zoeken die bij je past is geen kinderspel!
Daarom een korte post over onze #interesses die kunnen “vernauwen”, “verruimen” of “verschuiven”.
“Heb je er altijd van gedroomd om…?”
“Ben je er klaar voor om nu eindelijk jouw echte passie na te jagen?”
Ik had de afgelopen weken een aantal gesprekken en interviews over het maken van #loopbaankeuzes. Ik kom dan vaak het soort uitspraken tegen zoals deze hierboven. Ze doen vermoeden dat het maken van de “juiste” keuzes kinderspel is, zolang je maar “durft te springen”.
De realiteit is echter een stuk complexer. Ja, het loont om in jouw keuzes aandacht te hebben voor wat je echt boeiend vindt (naast andere factoren). Onderzoek naar de rol van “interessefit” is hier heel erg duidelijk over.
Maar voor de meeste mensen is het helemaal niet zo eenvoudig om precies te benoemen WAT ze nu eigenlijk echt boeiend vinden. En het is al helemaal onrealistisch om te verwachten dat dit antwoord simpelweg terug te vinden is in onze kinderdromen.
Uit onderzoek weten we dat beroepsmatige interesses voorzichtig vorm beginnen krijgen tijdens de vroege adolescentie (10-14 jaar) om van dan af geleidelijk aan verder uit te kristalliseren. Tegen het einde van die adolescentie (16-22 jaar) zijn deze interesses vaak voldoende specifiek om er de eerste belangrijke loopbaankeuzes op te baseren: het kiezen van een voortgezette opleiding (“iets met mensen” – “iets met wetenschappen” – “iets met taal” – “zolang ik maar creatief kan zijn” – …) of meteen een eerste oriëntatie op de arbeidsmarkt.
Merk op dat deze voorkeuren nog steeds heel breed geformuleerd zijn: de belangrijkste windrichting ligt vast, maar er zijn nog veel vrijheidsgraden. En dat is logisch. Interesses gaan over voorkeuren voor specifieke professionele activiteiten, contexten waarin deze plaatsvinden, en/of uitkomsten gekoppeld aan deze activiteiten. Maar de meeste laat adolescenten of jong volwassenen hebben nog niet bijzonder veel ervaring met die verschillende activiteiten, contexten, of uitkomsten.
Ons eigen longitudinaal onderzoek laat zien dat de eerste jobs van mensen geen toevalstreffer zijn: ze zijn vaak afspiegeling van iemands belangrijkste preferentiepunten. Maar vervolgens, tijdens de komende 20 jaar, gaan mensen deze preferenties verder verfijnen, in functie van concrete professionele ervaringen. Sommigen gaan zich in één specifiek domein verder verdiepen (“vernauwing”); anderen gaan net hun pallet van preferenties “verruimen”. En dan zijn er ook die gaandeweg vervreemden van hun oorspronkelijke voorkeuren en geleidelijk aan een interesse in een ander domein gaan ontwikkelen (“verschuiving”). Klinkt herkenbaar?
Het maken van loopbaankeuzes in functie van deze deels verscholen en immer evoluerende interesses vergt wat zoekwerk. Het is een proces van exploratie.
Een volgende keer heb ik het over “vastzitten” en het proces van herstarten.