Vrij Nederland

Voor Vrij Nederland schreef ik een essay over vrijheid. Het centrale thema in de campagne van Kamala Harris. Ook in Nederland zouden we gebaat zijn bij een positief, collectief streven naar vrijheid. Vrijheid wordt nu teveel gekaapt door populistisch rechts. Zij praten ons aan dat we vrijheid alleen kunnen beschermen als we mensen rechten ontnemen. Terwijl vrijheid juist een uitgesproken progressief streven is. Maar dan wel vrijheid voor iedereen. Zonder betaalbare huisvesting, zonder goed onderwijs, zonder bestaanszekerheid, zonder gelijkwaardigheid, zonder democratie, zonder toekomstperspectief, kunnen mensen niet in vrijheid leven. Een betrouwbare, democratische verzorgingsstaat, met hart voor mens, milieu en moraal, waarborgt onze vrijheid. Nu en in de toekomst. Niet de vrijheid van sommigen, maar de vrijheid voor allen. Geen vrijheid van, maar vrijheid voor. Een positief, collectief idee van vrijheid is nodig om vooruitgang te boeken. Hier in Nederland. En laten we hopen dat VS ook die weg kiest aanstaande dinsdag. https://lnkd.in/gBtRmH9Q

Het kabinet bereidt een bijna totale sanering van de IND en het COA voor. In 2028 verliezen de uitvoeringsorganisaties zo’n 85 procent van hun budget, en staan 8 op de 10 medewerkers op straat. Met deze bezuiniging speculeert minister Faber (Asiel en Migratie) op de door dit kabinet beoogde reductie van de instroom van het aantal asielzoekers. Dit blijkt uit een analyse van Hendrik Noten van de begroting van Asiel en Migratie voor Vrij Nederland. Het kabinet neemt hiermee alvast een voorschot op Wilders’ belofte om de grenzen te sluiten voor asielzoekers. In de prognoses rekent het kabinet met een duikvlucht van het aantal asielzoekers in 2028. Op basis van de stukken is het volstrekt onduidelijk waarom de instroom dat jaar plots zo snel zou afnemen. Lees het hele verhaal hier: https://lnkd.in/euFk_2bk

Zij werken in de distributiecentra, de kassen of als glazenwasser - maar hoe gaat het met de kinderen van arbeidsmigranten? 𝗩𝗼𝗼𝗿 𝗩𝗿𝗶𝗷 𝗡𝗲𝗱𝗲𝗿𝗹𝗮𝗻𝗱 𝘀𝗰𝗵𝗿𝗲𝗲𝗳 𝗶𝗸 ‘𝟮-𝟬 𝗮𝗰𝗵𝘁𝗲𝗿 𝗶𝗻 𝗭𝗮𝗮𝗻𝗱𝗮𝗺-𝗢𝗼𝘀𝘁’, 𝗼𝘃𝗲𝗿 𝗸𝗶𝗻𝗱𝗲𝗿𝗲𝗻 𝗱𝗶𝗲 𝘀𝗼𝗺𝘀 𝗺𝗲𝘁 𝗸𝗻𝗼𝗿𝗿𝗲𝗻𝗱𝗲 𝗺𝗮𝗴𝗲𝗻 𝗶𝗻 𝗱𝗲 𝗸𝗹𝗮𝘀 𝘇𝗶𝘁𝘁𝗲𝗻 𝗼𝗳 𝗶𝗻 𝘀𝗹𝗮𝗮𝗽 𝘃𝗮𝗹𝗹𝗲𝗻 𝗼𝗽 𝗵𝗲𝘁 𝘀𝗰𝗵𝗼𝗼𝗹𝗽𝗹𝗲𝗶𝗻. Volgens de Erasmus Universiteit Rotterdam verkeren in Nederland zeker 50.000 kinderen van Europese arbeidsmigranten in een kwetsbare positie. Wat dat betekent zie je in Zaandam: Daar lopen op basisschool Kleurenpracht naast overblijfouders ook ontbijtmoeders rond, want met een lege maag kun je niet leren. En haalt brugfunctionaris @MedihaKandaz alles uit de kast om de kansen van ‘haar’ kinderen te vergroten; ze regelt boodschappen, doktersbezoekjes en als het moet meubileert ze een hele kinderkamer. ’𝘑𝘦 𝘬𝘶𝘯𝘵 𝘮𝘦𝘯𝘴𝘦𝘯 𝘯𝘪𝘦𝘵 𝘻𝘰𝘮𝘢𝘢𝘳 𝘭𝘢𝘵𝘦𝘯 𝘬𝘰𝘮𝘦𝘯 𝘦𝘯 𝘭𝘢𝘵𝘦𝘯 𝘱𝘭𝘰𝘦𝘵𝘦𝘳𝘦𝘯, 𝘰𝘧 𝘻𝘦𝘭𝘧𝘴 𝘶𝘪𝘵𝘣𝘶𝘪𝘵𝘦𝘯, 𝘰𝘮 𝘻𝘦 𝘷𝘦𝘳𝘥𝘦𝘳 𝘩𝘦𝘭𝘦𝘮𝘢𝘢𝘭 𝘢𝘢𝘯 𝘩𝘶𝘯 𝘭𝘰𝘵 𝘰𝘷𝘦𝘳 𝘵𝘦 𝘭𝘢𝘵𝘦𝘯.’ Met beeld van de in Zaandam gevestigde fotograaf David Galjaard Met oa CBS Kleurenpracht, Elitsa Yordanova, Natasja Groothuismink, Gemeente Zaanstad en al die mensen die niet zo nodig bij naam genoemd willen worden maar wel hun verhaal deelden. Vrij Nederland // Sander Heijne Dit artikel maakt deel uit van de research voor een boek over arbeidsuitbuiting en moderne slavernij.

Het is moeilijk positief te blijven over natuurbeleid als je dat gemodder in Cali ziet, en een natuurpositieve economie is helemaal een illusie. Hier 👉 https://lnkd.in/eyyH-Gck mijn Vrij Nederland column voor deze week Twee jaar geleden zijn er in Montreal afspraken gemaakt, waarbij elk land een actieplan had moeten indienen voor deze top, maar slechts 21 landen hebben dat gedaan ( 👉 https://lnkd.in/e5vkvWHp). Nederland heeft geen plan ingediend terwijl het er wel lag. Nu zou je kunnen denken dat het niet belangrijk is, zo’n top over de bijtjes, de bloemetjes en de boompjes. Dan heb je het toch echt mis: 🔴73% van het aantal wilde dieren is in de afgelopen 50 jaar verdwenen (👉 https://lnkd.in/eME7Zn-K). 🔴 In 2023 verdwenen er elke minuut tien voetbalvelden aan tropisch regenwoud (👉https://lnkd.in/eabuSx8N) en het zeewater warmt schrikbarend snel op. 🔴De mensen die daar het meest onder lijden zijn de allerarmsten op de wereld. Zo’n 1,6 miljard mensen zijn afhankelijk van bossen voor hun levensonderhoud. Van oceanen en andere ecosystemen zijn dat er vele miljarden meer. Dit is allemaal niet nieuw. Nu nog actie. Er zijn natuurlijk tal van ideeën gelanceerd en rapporten verschenen. Zo is er het idee van een natuurpositieve economie. Daarmee wordt een economie bedoeld die per saldo natuur genereert in plaats van vernietigt. Goed idee. Maar met de plannen die er nu liggen, komt die economie er niet. Willen we kans maken om het een en ander beter te regelen, dan zullen we veel radicaler moeten gaan denken. Een belastingstelsel voor natuurlijk kapitaal is een voorbeeld. Dit is een systeem waarin we alles wat we uit de natuur halen (hout, dieren, grondstoffen) en alles waarmee we de natuur belasten (afval en uitstoot) wordt belast. Dus niet alleen CO2-heffing, een idee dat nu populair is, maar een belasting voor alles dat de natuur structureel schade toebrengt. Ik hoor u denken: dit gaat nooit werken. Want dat betekent dat wij, het rijke Westen, moeten gaan betalen aan landen met een rijke biodiversiteit. Inderdaad. En daarom is het ook zo ingewikkeld. Het is niet voor niets dat de rijkste landen op de wereld geen biodiversiteitsactieplan hebben ingediend. Praten is leuk, actie is moeilijk. Het is lastig positief te zijn over natuur als economische belangen voor blijven gaan.

Mijn essay in het vernieuwde Vrij Nederland: Niet onze kinderen zijn het probleem, het is het systeem. Het is namelijk best moeilijk om lekker in je vel te zitten wanneer je opgroeit binnen het consumentenkapitalisme: een sociaal-politiek systeem dat wordt aangestuurd door en in de ban is van consumptie. Volgens schrijver en psycholoog Susan Linn, die zich al sinds de jaren negentig bezighoudt met de invloed van media en marketing op kinderen, is dat systeem afhankelijk van een bevolking die voortdurend moet worden voorbereid om dingen te kopen die de markt ze aansmeert. Daarbinnen spelen jongeren een cruciale rol, aangezien zij de waarden ervan zo vroeg mogelijk moeten internaliseren. Alleen dan kan het systeem in stand worden gehouden. Weigeren zij massaal te consumeren, dan stort alles in. Het draait daarom het onderuithalen van de cognitieve en emotionele remmingen die jongeren in staat stellen om zich te verzetten tegen gedachteloze consumptie. Dat lukt de industrie steeds beter, schrijft Linn in Who’s Raising the Kids?, vooral vanwege de snel evoluerende digitale technologieën waarmee het voor bedrijven wel heel eenvoudig wordt om kinderen en jongeren werkelijk te overspoelen met reclame die ‘alomtegenwoordiger, invasiever, geavanceerder, manipulatiever en sluwer’ dan ooit is. Vanuit precies die mentaliteit kijkt de tabaksindustrie naar dat meisje van vijftien. Ze zien een jonge consument van wie de hersenen nog in ontwikkeling zijn en daarom makkelijk verslaafd te maken is aan hun product: nicotine. Via de vape, zacht voor de keel, vormgegeven als een blinky hebbedingetje, wordt ze verleid om een leven vol sigaretten in te stappen. Je zou kunnen zeggen dat zolang de jeugdcultuur zich, door toedoen van de markt, hoofdzakelijk presenteert als een consumptiecultuur, het welzijn van jongeren permanent onder druk staat. Misschien moeten we ons daarom, zoals Mark Fisher schreef in Kapitalistisch realisme, afvragen of de geestelijkegezondheidsplaag onder jongeren er niet op duidt dat het kapitalisme, in plaats van het enige sociale systeem te zijn dat werkt, inherent disfunctioneel is. Hele essay: https://lnkd.in/efxec4bj

Al ruim een jaar kijken we vol ongeloof naar het buitensporige geweld van Israël in Gaza en Libanon. Maar voor wie de geschiedenis van de Israëlische oorlogsvoering kent, zal dit geen verrassing zijn geweest. Voor Vrij Nederland schreef ik een analyse over de Israëlische doctrine achter de destructie, waarmee ze al ruim achttien jaar internationaal humanitair oorlogsrecht schenden.

Voor wie na het kijken van The Substance en/of Misslukt nog een beetje in het duister tast, een laatste zetje nodig heeft om deze gruwelijke films te kijken, of wil weten wat ze te maken hebben met volksheldin Patty Brard en de feministische bewustwordingsgroepen van de seventies. 'The Substance en Misslukt breken met twee gangbare manieren waarop gedacht wordt over cosmetische chirurgie: als oppervlakkig gedoe en als de weg naar emancipatie. In plaats van kritiek te leveren op de keuze om wel of geen ingrepen te ondergaan, bekritiseren ze het gebrek aan werkelijke keuzevrijheid.' Afgelopen vrijdag in het weeknummer van Vrij Nederland. https://lnkd.in/eTziKVW8

Bij sommige cadeaus kun je je afvragen of je ze moet willen uitpakken. Zo maakte de de schatrijke kunstverzamelaar Jos Koster in 2021 een fraai gebaar naar de gemeente Den Bosch: hij gaf Het Noordbrabants Museum zijn imposante collectie schilderijen in permanente bruikleen. Maar waar andere rijke kunstverzamelaars (Koster wordt door Quote aangeslagen op een vermogen van 210 miljoen euro) ook de kosten van de bouw van een museum schenken, is het in Den Bosch de gemeente die drie jaar later met een rekening van 43 miljoen euro zit opgescheept voor de bouw van een nieuw museum. Lokaal klinkt er veel kritiek. De gemeente Den Bosch heeft de afgelopen jaren bezuinigd op cultuur, en met het astronomische bedrag van 43 miljoen zou de stad een nieuwe generatie cultuurmakers een geweldige duw in de rug kunnen geven. Nu vloeit het geld naar een, weliswaar spectaculair, nieuw museum om een unieke private kunstcollectie publiek toegankelijk te maken. Zelf weet ik niet zo goed wat ik ervan moet vinden. Is het publiek toegankelijk maken van een bijzondere privécollectie van een multimiljonair zoveel publiek geld waard? Of had de gemeente Den Bosch Koster ook om de miljoenen moeten vragen om een museum te bouwen? Lees dit verhaal van Rene van der Lee in onze nieuwe weekeditie van Vrij Nederland en oordeel zelf: https://lnkd.in/ezNx9jvH

I was in Georgia, where extremely important elections are coming up. Georgia in the Caucasus, that means. You might have missed it, even though, as I said, there is a lot at stake. The most alarmist voices speak about ‘maybe the last democratic elections’. At the same time, ruling party Georgian Dream, with its blue-background-yellow-starred logo, is running posters with destroyed Ukrainian city scenes alongside intact Georgian ones. A double and not subtle message. Anyway, read all about it in my piece for Vrij Nederland if you can read Dutch. (n-ost - Network for border crossing journalism ) https://lnkd.in/eeSXY_Ez

Vrij Nederland column van vandaag 👉 https://lnkd.in/eFDQa3dz Er ligt weer een nieuw rapport over de staat van onze ecologische systemen ( 👉 https://lnkd.in/eDJAGSqP). Bepaald geen vrolijke lectuur. We kennen de oorzaken, we kennen de oplossingen en toch wordt de situatie steeds desastreuzer. Laat ik iets vrolijkers lezen, dacht ik. Er lag ook nog een studie (👉 https://lnkd.in/eQCN9mNw) over de gevolgen van AI voor de samenleving. Over hoe de hele wereld enorme voorspoed kan kennnen, maar net zo goed kan leiden tot een enorme toename van ongelijkheid en sociale ontwrichting. Beide studies eindigen met een poging tot optimisme. Ik herken uit mijn eigen werk de plichtmatige laatste alinea waarin je wijst op wat allemaal wél goed gaat. Je probeert mensen – ondanks alles – aan te moedigen: Yes, we can! Ik betwijfel steeds vaker of dat de juiste aanpak is. Met wanhoop schieten we niets op, maar misplaatst optimisme is nog zinlozer, en wellicht zelfs gevaarlijk. Optimisme is een copingmechanisme. Dan hoeven we het beest niet in de bek te kijken. Op mijn beurt probeer ik er alles aan te doen om zinvolle veranderingen te bewerkstelligen. Niet door rooskleurige analyses die vertellen dat alles goed komt mits anderen iets goeds doen. Maar door te proberen het geld daar te krijgen waar mensen met goede plannen aan de slag kunnen. Misschien is de hoopvolste strategie wel deze: erkennen dat het niet makkelijk is om ecologische ellende af te wenden en om technologische ontwikkelingen in goede banen te leiden. Erkennen dat dat met de nodige opofferingen gepaard zal gaan, dat we radicale veranderingen moeten doorvoeren. Ik weiger cynisch te worden. Door te experimenteren, uit te proberen, rond te klooien, te verbeelden, komen we vast ergens.