Business as usual, maar toch nét een beetje anders

Sinds Rusland de Krim annexeerde is Nederland één van de belangrijkste tussenstops voor voertuigen, personeel en andere militaire benodigdheden uit overzeese gebieden. De Nederlandse Defensie begeleidt de transporten van onder andere vliegtuigen, helikopters en tanks door ons land.

Begin 2024 ontvangt Kenny van Hooijdonk, senior inspecteur Toezicht Rail bij de Inspectie Leefomgeving en Transport informatie dat het aantal defensietransporten over Nederlands grondgebied gaat toenemen en dat het ‘soort transport’ afwijkend zou kunnen zijn ten opzichte van vorige transporten.

Voet tussen de deur

Dat klinkt heel mysterieus, maar in eerste instantie ontvangen Kenny en zijn teamleider in maart 2024 een e-mail van Defensie met de simpele vraag wat wettelijk nodig is voor het vervoer van militair materieel over het spoor. “De focus van Defensie lag op dat moment vooral op het vervoer van gevaarlijke stoffen en minder op de overige veiligheidseisen die gelden voor een veilig spoorvervoer,” blikt Kenny terug.  

De ILT heeft dan al een tijdje geen betrokkenheid gehad bij militaire transporten en de contacten met Defensie zijn verwaterd. Een voet tussen de deur krijgen is in eerste instantie niet eenvoudig. Vele e-mails volgen waarin Kenny een idee probeert te krijgen wat Defensie wil. Welke spoorwegonderneming is betrokken, welke wagens worden ingezet en wat is de technische staat van de wagens? Hebben de machinisten de juiste papieren en om wat voor soort vervoer gaat het?

Gespecialiseerd goederenvervoerder

Defensie is aanvankelijk terughoudend met het delen van informatie. Dit baarde de ILT wel zorgen.

Kenny: “Ik begrijp dat Defensie voorzichtig is met het delen van gevoelige informatie, maar op een bepaald moment kregen we zelfs de indruk dat een bekende personenvervoerder op het Nederlandse spoor de transporten zou verzorgen. Daar hebben ze helemaal de vergunningen niet voor. Je hebt echt een gespecialiseerde goederenvervoerder nodig.”

Het omslagpunt komt als een ontmoeting plaatsvindt. Kenny, die in het verleden zelf bij Defensie werkte, voelt zijn gesprekspartners aan tafel goed aan. Informatie wordt gedeeld, vragen beantwoord en gezamenlijk komen Defensie en de ILT tot de conclusie dat de expertise van Kenny en zijn collega’s gewenst is.

De ILT heeft namelijk specialisten in huis voor het vervoer van bijzondere transporten per spoor én kennis van de eisen aan spoormaterieel en procedurele zaken. Samen maken Defensie en de ILT vervolgens goede en concrete afspraken over inspecties van de bijzondere defensietransporten.

Flexibel

De ILT geeft bij Defensie aan geïnformeerd te willen worden over data van transporten zodat inspectie ingepland en uitgevoerd kunnen worden, maar meestal is flexibiliteit geboden. Omdat het transport zo lang mogelijk geheim moet blijven, komt het definitieve tijdstip vaak toch als een verrassing.

De locaties waar de transporten starten, liggen meestal niet naast de deur. Kenny, die samen met een pooltje van 2 of 3 collega’s de inspecties voor de militaire transporten uitvoert, wil die eerste keer niet te laat zijn. Ruim vóór 05.00 uur in de morgen vertrekt hij naar de inspectielocatie en meldt zich met zijn inspectiepas bij de ingang van het militaire terrein.

Daar worden hij en zijn collega in eerste instantie fronsend ontvangen. De ILT-inspectiepas opent doorgaans vele deuren, maar niet bij bijzondere operaties van Defensie. In combinatie met een check van de Rijkspas en de nodige veiligheidsmaatregelen kunnen de ILT’ers onder begeleiding hun inspectie uitvoeren.

Ze bekijken de bevoegdheden en vergunningen van de machinisten, controleren documenten en inspecteren de technische staat van de wagens. Als alles in orde is, kan de trein vertrekken.

Weegschaaltje

“Ik hoop elke keer dat zo’n transport snel kan vertrekken,” vertelt Kenny. “Vertraging betekent risico’s en daar ben ik mij erg van bewust. Het materieel is over het algemeen goed in orde, maar bijvoorbeeld bij het ontbreken van de noodzakelijke documenten kan het vervoer worden vertraagd. Zo kon een machinist een keer niet direct zijn vergunning laten zien. Dan moet ik een afweging maken: neem ik mijn verantwoordelijkheid om zeker te zijn dat het transport veilig en volgens de regels gebeurt en houd ik daarmee het transport op?"

Kenny: "Kunnen we een flexibele oplossing zoeken zonder vertraging? Of moet ik afdwingen dat eerst alles in orde is voordat een transport kan vertrekken? Het is elke keer een weegschaaltje, want het gaat wél om risicovolle transporten.”

Business as usual – of toch niet?

Inmiddels controleerden Kenny en zijn collega’s verschillende militaire transporten. Daarmee groeide ook het onderlinge vertrouwen. De samenwerking is tegenwoordig goed en de collega’s van Defensie zijn nu ook op de hoogte van de taken en bevoegdheden van de ILT-inspecteurs. “Business as usual,” haalt Kenny nu zijn schouders op. “Een reguliere controle waarbij we de technische staat van de trein en de operationele omstandigheden controleren.”

Of toch niet?

“Het heeft wel iets bijzonders,” geeft Kenny toe. “Wij zijn niet op de hoogte van de inhoud van de lading en dat hoeft ook niet, maar je weet natuurlijk wel dat het niet om een lading kolen of hout gaat. Het gaat om risicovolle transporten. Daar hoort bij dat iedereen serieus omgaat met taken en verantwoordelijkheden. Dat is ook het geval.”

Kenny vult aan: “De sfeer rondom zo’n transport is anders. Een locatie is op het moment van transport militair terrein. Waar ik normaal gesproken overal met mijn inspectiepas binnenkom, meld ik mij nu aan op het terrein dat verder is afgesloten. Daarbinnen heersen orde en structuur en hoewel Defensie heel hiërarchisch is georganiseerd, worden wij op het terrein tijdens onze controles behandeld als gelijken, ook door militairen met de hoogste rangen.”

Wil je meer weten over werken bij de ILT?

Als ILT’er sta je middenin de maatschappij en kun je, net als Kenny, een bijdrage leveren aan impactvolle ontwikkelingen. Wil je meer weten over het werken bij de ILT? Lees dan hier verder of bekijk onze openstaande vacatures.