Weet jij echt wat je online koopt? Dit moet je weten voor je volgende bestelling

Koop je een cadeautje voor Sinterklaas, Kerst of een verjaardag? Het is online zo gepiept. Maar zelfs als een website er heel Nederlands uitziet, heb je vaak geen idee waar het product echt vandaan komt. Weet je of het binnen of buiten de Europese Unie (EU) wordt geproduceerd? Dat verschil is belangrijk, vooral op het gebied van veiligheid en duurzaamheid.

Waarom het uitmaakt waar je product vandaan komt

Binnen de EU gelden strenge regels. Elektrische apparaten mogen bijvoorbeeld niet oververhit raken, te veel energie verbruiken en moeten duurzaam zijn. Cosmetica mag geen schadelijke stoffen bevatten, en communicatiemiddelen moeten digitaal goed beveiligd zijn.

Buiten de EU gelden andere normen. Producten kunnen dus buiten de EU verkoopwaardig zijn, maar ze voldoen vaak niet aan de Europese normen en zijn daarom niet geschikt voor de Europese markt.

Wie houdt toezicht op veiligheid?

Producten die niet aan de EU-eisen voldoen, mogen niet verkocht worden. Als bedrijven toch onveilige producten aanbieden, kunnen toezichthouders zoals de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), en Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) actie ondernemen. Denk bijvoorbeeld aan het terugroepen van producten. Maar is een bedrijf buiten de EU gevestigd, dan wordt handhaving lastiger.

Gelukkig komt er nieuwe wetgeving aan

Vanaf 13 december zijn bedrijven van buiten de EU verplicht  een vertegenwoordiger in de EU te hebben voor elk product dat ze hier verkopen. Je kunt zelf checken of een website aan deze eisen voldoet. Controleer of er contactgegevens zoals een Europees adres, telefoonnummer en e-mailadres op de website vermeld staan. Geen contactgegevens? Dan is dat een waarschuwing.

De gevaren van dropshipping

Als je direct koopt bij bedrijven buiten de EU of via een dropshipper, loop je het risico een niet veilig of niet duurzaam product in huis te halen. Dropshippers bestellen producten vaak bij fabrikanten buiten de EU en laten deze direct naar jou verzenden. Zonder dat je het doorhebt, heb je dan mogelijk een onveilig product aangeschaft. Controleer altijd de contactgegevens van de verkoper en kijk of deze gemakkelijk bereikbaar of aanspreekbaar is.

Wat je niet wil: extra kosten of inbeslagname

Je pakketje van buiten de EU valt onder het toezicht van de Douane. Die beoordeelt of het pakketje voldoet aan de invoereisen. Is dit niet het geval, dan kan de Douane extra kosten rekenen of je pakketje tegenhouden. Jaarlijks komen er zo’n miljard pakketjes Nederland binnen. Douane Nederland kan niet alle pakketje fysiek controleren. Daarom werkt de Douane samen met toezichthouders zoals Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) , Inspectie Leefomgeving en Transport , Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) . Het gebruik van slimme methodes moet ervoor zorgen dat alleen de juiste producten binnenkomen. Als producten niet voldoen aan veiligheids- en milieueisen, kan de Douane deze in beslag nemen.

Hoe verschillende toezichthouders jou beschermen

Elke toezichthouder heeft een eigen specialisme:

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA): Productveiligheid boven alles

De NVWA ziet erop toe dat fabrikanten, importeurs en handelaren van allerlei consumentenproducten op de Nederlandse markt – zoals speelgoed, cosmetica, elektrische apparaten en zelfs attracties – de wettelijke veiligheidsnormen naleven. Dit betekent dat producten geen gezondheidsrisico mogen vormen. Stel, een fabrikant gebruikt onveilige materialen in kinderspeelgoed of een fabrikant waarschuwt niet voor bepaalde gevaren, dan grijpt de NVWA in. Zo beschermt deze toezichthouder ons dagelijks tegen producten die letsel of andere gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken. De NVWA onderzoekt bovendien meldingen van consumenten en kan actie ondernemen tegen bedrijven die zich niet houden aan de regels.

Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT): Voor duurzame, veilige en energiezuinige producten

De ILT ziet erop toe dat producten zoals elektronische apparaten voldoen aan Europese eisen voor bijvoorbeeld energieverbruik en duurzaamheid. Dit betekent dat de ILT onder andere controleert of apparaten niet te veel energie verbruiken, dat ze lang meegaan en dat ze geen schadelijke stoffen bevatten. Door bedrijven te inspecteren en waar nodig handhavend op te treden, helpt de ILT niet alleen bij het beschermen van consumenten, maar ook van het milieu. Producten die niet aan de eisen voldoen, kunnen van de markt worden gehaald.

Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ): Bescherming van gezondheid en medische veiligheid

De IGJ is vooral bekend van het toezicht op de gezondheidszorg, maar heeft ook een belangrijke rol bij de veiligheid van medicijnen, medische hulpmiddelen en cosmetische behandelingen. Denk bijvoorbeeld aan een afslankkuur, thuistesten zoals een zwangerschapstest of een behandeling met botox of fillers. Dit geldt zelfs voor sommige producten en diensten die geen medisch doel hebben, zoals gekleurde lenzen, botoxbehandelingen en lasers voor ontharing. De IGJ waarborgt dat al deze producten veilig zijn en de gezondheid van consumenten niet in gevaar brengen.

Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI): Veiligheid in de digitale wereld

De RDI richt zich op de digitale en cyberveiligheid van allerlei slimme apparaten zoals digitale deurbellen, babyfoons en elektrische oplaadsystemen. Apparaten die je gegevens verzenden of opslaan, zoals beveiligingscamera’s of slimme speakers, moeten voldoen aan strenge EU-regels. De RDI ziet erop toe dat de veiligheid van consumenten gewaarborgd blijft. Dit is belangrijk, omdat producten van buiten de EU soms onvoldoende beveiligd zijn tegen bijvoorbeeld hacking of datalekken. De RDI kan bij onveilige producten eisen dat de fabrikant maatregelen neemt om de producten veilig te maken. Zo helpt de RDI consumenten om met een gerust hart digitale apparatuur te gebruiken.

Voorkom onveilige situaties

Wil je zeker weten dat je veilig online shopt? Controleer dan waar een product vandaan komt. Check bijvoorbeeld op www.productenmeldwijzer.nl bij welke toezichthouder je terecht kunt als een product niet aan de eisen voldoet en onveilig blijkt te zijn. Samen zorgen we ervoor dat onze online aankopen eerlijk, veilig en duurzaam zijn.

Kortom: kijk goed naar wat je koopt en van wie

Dat grappige speelgoed of die nieuwste smartphone lijkt misschien een koopje, maar als het niet aan de Europese eisen voldoet, kan het je duur komen te staan.