Leis an Dearbhú Eorpach maidir le Cearta Digiteacha agus Prionsabail Dhigiteacha, cuirtear aistriú digiteach chun cinn atá múnlaithe ag luachanna Eorpacha.
Is mian leis an Aontas daoine a chumhachtú chun leas iomlán a bhaint as na deiseanna atá á dtabhairt leis an aistriú digiteach. Tá sraith de chearta agus prionsabail dhigiteacha glactha aige a léiríonn luachanna an Aontais agus a chuireann fís atá dírithe ar an duine, slán agus inbhuanaithe chun cinn don chlaochlú digiteach. Áirítear sa Dearbhú freisin gealltanais don Aontas agus do na Ballstáit gníomhú i roinnt ábhar digiteach.
Shínigh Uachtarán an Choimisiúin, Uachtarán Pharlaimint na hEorpa agus Uachtarán na Comhairle an Dearbhú Eorpach maidir le Cearta Digiteacha agus Prionsabail Dhigiteacha, rud a léiríonn ardleibhéal tiomantais pholaitiúil an Aontais agus a Bhallstát chun na cearta agus na prionsabail a chur chun cinn agus a chur i bhfeidhm.
Cuireannan Dearbhú go háirithe le Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh agus meabhraítear ann na cearta is ábhartha sa chlaochlú digiteach, amhail an tsaoirse chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil, cosaint sonraí agus príobháideachas. Tá na cearta digiteacha agus na prionsabail dhigiteacha bunaithe freisin ar reachtaíocht agus ar bheartais an Aontais, rud a fhágann go bhfuil siad fíor agus inláimhsithe do shaoránaigh.
Leis an Dearbhú, geallann an tAontas agus na Ballstáit go ngníomhóidh siad agus go gcuirfidh siad chun cinn an fhís dhuinelárnach sin den chlaochlú digiteach sa bhaile agus ar an leibhéal idirnáisiúnta araon. Déanann an Coimisiún faireachán ar chur i bhfeidhm na gceart digiteach agus na bprionsabal digiteach ar fud an Aontais.
Tá na prionsabail bunaithe ar 6 théama:
- Daoine agus a gcearta a chur i gcroílár an chlaochlaithe dhigitigh
- Tacú leis an dlúthpháirtíocht agus leis an gcuimsiú
- Saoirse rogha ar líne a chinntiú
- Rannpháirtíocht sa spás poiblí digiteach a chothú
- Sábháilteacht, slándáil agus cumhachtú daoine aonair a mhéadú (go háirithe daoine óga)
- Inbhuanaitheacht na todhchaí digití a chur chun cinn
Daoine a chur i gcroílár an chlaochlaithe dhigitigh
Ba cheart donteicneolaíocht freastal ar gach duine atá ina chónaí san Aontas agus dul chun tairbhe dóibh agus iad a chumhachtú chun a mianta a bhaint amach. Níor cheart go sáródh sé a slándáil ná a gcearta bunúsacha.
Geallannan tAontas agus na Ballstáit go gcinnteoidh siad go rachaidh an claochlú digiteach chun tairbhe do chách agus go gcuirfidh sé feabhas ar shaol gach duine atá ina gcónaí san Aontas. Déanann siad bearta chun a chinntiú go n-urramaítear ár gcearta ar líne agus as líne agus cuireann siad an cur chuige sin chun cinn sa bhaile agus ar an leibhéal idirnáisiúnta araon.
Dlúthpháirtíocht agus cuimsiú
Tá rochtain uilíoch ar theicneolaíocht chuimsitheach a sheasann le cearta an Aontais ríthábhachtach. Ba chóir do gach duine:
- rochtain a bheith acu ar nascachtdhigiteach inacmhainne ardluais
- a bheith in ann an t-oideachas agus na scileanna is gá a fháil chun tairbhe a bhaint as an teicneolaíocht dhigiteach
- dálaí oibre cothroma agus córa a bheith acu
- rochtain a bheith acu ar phríomhsheirbhísí poiblí digiteacha
Tá gealltanas tugtha ag an Aontas agus ag na Ballstáit gan aon duine a fhágáil ar lár, tacú leis na hiarrachtaí chun na hinstitiúidí oideachais agus oiliúna uile a fheistiú, an ceart chun dícheangail ón obair a áirithiú, agus céannacht dhigiteacha chur ar fáil lena dtugtar rochtain ar raon leathan seirbhísí ar líne.
Saoirse rogha
Ba cheart go mbeadhsé de chumhacht ag gach duine a roghanna eolasacha féin a dhéanamh ar líne. Áirítear leis sin agus idirghníomhú á dhéanamh le córais intleachta saorga, ar cheart dóibh a bheith ina n-uirlis do dhaoine, agus é mar aidhm dheiridh folláine an duine a mhéadú.
Geallann an tAontas agus na Ballstáit go háirithe córais intleachta saorga atá duinelárnach, iontaofa agus eiticiúil a chur chun cinn, a úsáidtear ar bhealach trédhearcach agus i gcomhréir le luachanna an Aontais.
Áirítear lesaoirse rogha freisin a bheith saor chun na seirbhísí ar líne a úsáidimid a roghnú, bunaithe ar fhaisnéis oibiachtúil, thrédhearcach agus iontaofa. Is éard atá i gceist leis sin, dá réir sin, a chinntiú go mbeidh sé de chumhacht ag gnólachtaí dul san iomaíocht agus a bheith nuálach sa saol digiteach.
Rannpháirtíocht sa spás poiblí digiteach
Ba cheart rochtain a bheith aggach duine ar thimpeallacht iontaofa, éagsúil agus ilteangach ar líne agus ba cheart go mbeadh a fhios acu cé leis na seirbhísí atá á n-úsáid acu nó cé a rialaíonn na seirbhísí sin. Spreagann sé sin díospóireacht phoiblí iolraíoch agus rannpháirtíocht sa daonlathas.
Leagtar béim sa Dearbhú freisin ar an ngá atá le timpeallacht dhigiteach a chruthú lena gcosnófar daoine ar bhréagaisnéis, ar ionramháil faisnéise agus ar chineálacha eile inneachair dhíobhálaigh, lena n-áirítear ciapadh agus foréigean inscnebhunaithe. Aithníonn sé an ról atá ag ardáin an-mhór ar líne sa chomhthéacs sin agus iarrann sé orthu na rioscaí a eascraíonn as feidhmiú agus úsáid a gcuid seirbhísí a mhaolú.
Geallann an tAontas agus na Ballstáit go háirithe go dtacóidh siad le rochtain éifeachtach ar ábhar digiteach a léiríonn éagsúlacht chultúrtha agus teanga san Aontas.
Sábháilteacht, slándáil agus cumhachtú
Ba cheart rochtain a bheith aggach duine ar theicneolaíochtaí, táirgí agus seirbhísí digiteacha atá sábháilte, slán agus cosanta ó thaobh an phríobháideachais de. Geallann an tAontas agus na Ballstáit go háirithe leasanna daoine, gnólachtaí agus seirbhísí poiblí a chosaint ar an gcibearchoireacht, agus a chinntiú go bhfuil smacht éifeachtach ag gach duine ar a gcuid sonraí pearsanta agus neamhphearsanta i gcomhréir le dlí an Aontais.
Ba cheartleanaí agus daoine óga a chumhachtú chun roghanna sábháilte agus eolasacha a dhéanamh agus a gcruthaitheacht a chur in iúl sa timpeallacht dhigiteach. Geallannan tAontas agus na Ballstáit freisin eispéiris dhearfacha a chur chun cinn do leanaí agus do dhaoine óga i dtimpeallacht dhigiteach atá oiriúnach ó thaobh aoise de agus sábháilte, agus iad a chosaint ar ábhar díobhálach agus neamhdhleathach, ar dhúshaothrú, ar chúbláil agus ar mhí-úsáid ar líne.
Inbhuanaitheacht
Tá dlúthnasc idir an t-aistriú digiteach agus an t-aistriú glas. Cé go gcuireann teicneolaíochtaí digiteacha go leor réitigh ar fáil maidir leis an athrú aeráide, ní mór dúinn a chinntiú nach gcuireann siad leis an bhfadhb iad féin. Ba cheart táirgí agus seirbhísí digiteacha a dhearadh, a tháirgeadh agus a dhiúscairt ar bhealach inbhuanaithe.
Geallannan tAontas agus na Ballstáit go dtacóidh siad le teicneolaíochtaí digiteacha a bhfuil na héifeachtaí diúltacha is lú acu ar an gcomhshaol agus ar an tsochaí. Is é an aidhm atá ann teicneolaíochtaí digiteacha a bhfuil tionchar dearfach acu ar an gcomhshaol agus ar an aeráid a chur chun cinn, rud a chuirfidh leis an aistriú glas. Geallann siad freisin caighdeáin agus lipéid inbhuanaitheachta a chur chun cinn le haghaidh táirgí agus seirbhísí digiteacha, chun tuilleadh faisnéise a chur ar fáil do dhaoine maidir lena dtionchar ar an gcomhshaol.
Leis an Dearbhú Eorpach maidir le Cearta Digiteacha agus Prionsabail Dhigiteacha, cuirtear nasc ar fáil do shaoránaigh le dlíthe agus beartais dhigiteacha an Aontais, mar léiríonn sé treo taistil an Aontais ar a thuras chuig an gclaochlú digiteach.
Déanann an Coimisiún faireachán ar chur i bhfeidhm na gceart digiteach agus na bprionsabal digiteach ar fud an Aontais agus foilsíonn sé a fhaireachán bliantúil in éineacht leis an Tuarascáil arStaid na Deacáide Digití. Is é is aidhm don tuarascáil faireacháin a thaispeáint cá mhéad a fhanann an tAontas agus na Ballstáit ar an gcúrsa le linn an aistir sin. Trí dhea-chleachtais na mBallstát, tá sé d’aidhm aige tuilleadh gníomhaíochta a spreagadh ar fud an Aontais.
Treoraíonn an Dearbhú an tAontas ina chaidreamh idirnáisiúnta freisin, rud a chuidíonn le claochlú digiteach domhanda a mhúnlú a chuireann daoine agus cearta an duine i gcroílár an chlaochlaithe sin.
Tá gealltanas tugtha ag an gCoimisiún tuairisciú go tráthrialta don Pharlaimint agus don Chomhairle maidir leis an dul chun cinn atá déanta i gcur chun cinn agus i gcur chun feidhme an Dearbhaithe. Tá tuarascáil 2024 ar fáil (PDF), mar aon leis an staidéar tacaíochta.
Leis an Dearbhú Eorpach maidir le Cearta Digiteacha agus Prionsabail Dhigiteacha, cuirtear nasc ar fáil do shaoránaigh le dlíthe agus beartais dhigiteacha an Aontais, mar léiríonn sé treo taistil an Aontais ar a thuras chuig an gclaochlú digiteach.
Déanann an Coimisiún faireachán ar chur i bhfeidhm na gceart digiteach agus na bprionsabal digiteach ar fud an Aontais agus foilsíonn sé a fhaireachán bliantúil in éineacht leis an Tuarascáil ar Staid na Deacáide Digití. Is é is aidhm don tuarascáil faireacháin a thaispeáint cá mhéad a fhanann an tAontas agus na Ballstáit ar an gcúrsa le linn an aistir sin. Trí dhea-chleachtais na mBallstát, tá sé d’aidhm aige tuilleadh gníomhaíochta a spreagadh ar fud an Aontais.
Treoraíonn an Dearbhú an tAontas ina chaidreamh idirnáisiúnta freisin, rud a chuidíonn le claochlú digiteach domhanda a mhúnlú a chuireann daoine agus cearta an duine i gcroílár an chlaochlaithe sin.
Tá gealltanas tugtha ag an gCoimisiún tuairisciú go tráthrialta don Pharlaimint agus don Chomhairle maidir leis an dul chun cinn atá déanta i gcur chun cinn agus i gcur chun feidhme an Dearbhaithe. Tá tuarascáil 2024 ar fáil (PDF), mar aon leis an staidéar tacaíochta.
An bhfuil an méid a thógann sé agat chun an tóraíocht ar phrionsabail dhigiteacha a chur i gcrích? Déan do bhealach a dhéanamh tríd an réimse digiteach ag ceisteanna a fhreagairt, agus boinn a bhailiú chun pointí a bhuachan! Cuideoidh carachtair ar an mbealach leat do fhreagra a roghnú – ach bí cúramach, níl gach ceann acu chomh deas agus is cosúil leo.
Cliceáil ar an gcnaipe a sheoladh ar an cluiche agus dul ar an rompu do phrionsabail dhigiteacha.
Ábhar Gaolmhar
An Pictiúr Mór
Tá fís dhaonlárnach, inbhuanaithe á saothrú ag an Aontas don tsochaí dhigiteach le linn na deacáide digití chun saoránaigh agus gnólachtaí a chumhachtú.
Féach freisin
Rianaítear i dtuarascáil 2024 ar Staid na Deacáide Digití dul chun cinn an Aontais i dtreo claochlú digiteach a rachaidh chun tairbhe do dhaoine, do ghnólachtaí agus don chomhshaol.
Ní mór do na Ballstáit treochláir náisiúnta a chur faoi bhráid an Choimisiúin, ina sonrófar na gníomhaíochtaí atá beartaithe acu a chur chun feidhme chun spriocanna 2030 don Deacáid Dhigiteach a bhaint amach i dteannta a chéile.
Is creat dlíthiúil é an Cuibhreannas don Bhonneagar Digiteach Eorpach (EDIC) lena gcuidítear leis na Ballstáit tionscadail ilnáisiúnta a chur ar bun agus a chur chun feidhme.
Tugann Ambasadóirí DigitalEU iriseoirí, eagarthóirí agus lucht tionchair atá gníomhach i réimse na teicneolaíochta digití agus na teicneolaíochta le chéile.
Ba imeacht dhá lá ar líne a bhí i gceannas ar an Deacáid Dhigiteach, a reáchtáladh an 1-2 Meitheamh, a bhí dírithe ar chlaochlú digiteach na hEorpa i dtreo 2030.
Ó 2014 go 2022, rinneadh achoimre san Innéacs um an nGeilleagar Digiteach agus an tSochaí Dhigiteach (DESI) ar tháscairí maidir le feidhmíocht dhigiteach na hEorpa agus rianaíodh dul chun cinn thíortha an Aontais.