Γάμος

Ο πολιτικός γάμος είναι ένα νομικό καθεστώς που υπάρχει σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Ωστόσο, για το σύμφωνο συμβίωσης και άλλες μορφές καταχωρισμένων σχέσεων συμβίωσης ή ελεύθερης συμβίωσης ισχύουν διαφορετικοί κανόνες από τους κανόνες που ισχύουν για τον γάμο.

Οι εθνικοί κανόνες περί γάμου διαφέρουν από τη μία χώρα της ΕΕ στην άλλη, ιδίως όσον αφορά τα εξής:

• τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των παντρεμένων ζευγαριών: π.χ. σε ό,τι αφορά την περιουσία τους ή το επώνυμό τους μετά τον γάμο.
• τη σχέση μεταξύ θρησκευτικού και πολιτικού γάμου: σε ορισμένες χώρες της ΕΕ ο θρησκευτικός γάμος είναι ισοδύναμος του πολιτικού, ενώ σε άλλες όχι. Εάν μετακινηθείτε σε άλλη χώρα της ΕΕ έχοντας τελέσει μόνο θρησκευτικό γάμο, ενημερωθείτε για το ποιες συνέπειες θα έχετε στην οικογενειακή σας κατάσταση στη χώρα της ΕΕ στην οποία μετακινηθήκατε
• τη δυνατότητα των ζευγαριών του ίδιου φύλου να παντρεύονται. Οι ακόλουθες χώρες της ΕΕ παρέχουν αυτό το δικαίωμα: Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία και Σουηδία. Ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών είναι επίσης δυνατός στην Ισλανδία, τη Νορβηγία και την Ελβετία.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους εθνικούς κανόνες για τον γάμο και τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων.

«Διασυνοριακοί» γάμοι στην ΕΕ

Στους γάμους αυτούς εμπλέκονται διάφορες χώρες της ΕΕ, διότι παντρεύεστε, για παράδειγμα, πρόσωπο διαφορετικής ιθαγένειας ή διότι παντρεύεστε σε χώρα της ΕΕ που δεν αποτελεί τη χώρα καταγωγής σας.

Τι πρέπει να κάνετε πριν από τον γάμο;

Ενημερωθείτε για το ποιας χώρας η νομοθεσία διέπει τον γάμο σας και τα περιουσιακά δικαιώματα των συζύγων. Οι πληροφορίες αυτές έχουν σημαντικές συνέπειες όσον αφορά τα συζυγικά δικαιώματα και υποχρεώσεις σας.

Αν σκοπεύετε να παντρευτείτε σε διαφορετική χώρα της ΕΕ από εκείνη στην οποία ζείτε, ζητήστε από τις αρχές και των δύο χωρών πληροφορίες σχετικά με τις διατυπώσεις, ώστε ο γάμος σας να έχει πλήρη ισχύ και στις δύο χώρες. Ενδέχεται να απαιτείται δήλωση ή δημοσίευση στον Τύπο.

Τι πρέπει να κάνετε μετά τον γάμο;

Ο γάμος σας, τον οποίο συνάψατε σε χώρα της ΕΕ, αναγνωρίζεται καταρχήν σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Αυτό όμως δεν ισχύει απολύτως, όταν πρόκειται για γάμους ζευγαριών του ίδιου φύλου.

Αναγνώριση του γάμου σας σε άλλη χώρα της ΕΕ - δικαιώματα που παρέχονται από το δίκαιο της ΕΕ και από το εθνικό δίκαιο

Εάν παντρευτήκατε σε χώρα της ΕΕ και ο γάμος σας είναι ανάγκη να αναγνωριστεί στη χώρα καταγωγής σας στην ΕΕ ή σε άλλη χώρα της ΕΕ, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ:

1. των δικαιωμάτων που χορηγεί το δίκαιο της ΕΕ, όπως το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας σας, το οποίο περιλαμβάνει το δικαίωμά σας να μετακομίζετε και να ζείτε με τον/τη σύζυγό σας σε άλλη χώρα της ΕΕ, και
2. των δικαιωμάτων που χορηγεί το εθνικό δίκαιο της χώρας της ΕΕ στην οποία ζητάτε την αναγνώριση, όπως κληρονομικά δικαιώματα και δικαιώματα διατροφής για εσάς και τον/τη σύζυγό σας, ή το δικαίωμα σε οικογενειακά επιδόματα.

Εάν παντρευτείτε σε χώρα της ΕΕ, όλες οι άλλες χώρες της ΕΕ υποχρεούνται από το δίκαιο της ΕΕ να αναγνωρίσουν τον γάμο σας όσον αφορά τα δικαιώματα που σας χορηγεί το δίκαιο της ΕΕ, ιδίως το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας σας, το οποίο περιλαμβάνει το δικαίωμά σας να μετακομίζετε και να ζείτε με τον/τη σύζυγό σας σε άλλη χώρα της ΕΕ. Η υποχρέωση των χωρών της ΕΕ να αναγνωρίσουν τον γάμο σας όσον αφορά τα δικαιώματα που χορηγεί το δίκαιο της ΕΕ ισχύει για γάμο είτε ετερόφυλων είτε ομόφυλων ζευγαριών.

Αν ασκήσετε το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας σας και μετακομίσετε για να ζήσετε και να εργαστείτε σε άλλη χώρα της ΕΕ, ο/η σύζυγός σας μπορεί να μετακινηθεί και να ζήσει μαζί σας εκεί. Ενημερωθείτε για τους κανόνες διαμονής που ισχύουν για:

• τους συζύγους και τα παιδιά που είναι πολίτες χώρας της ΕΕ
• τους συζύγους και τα παιδιά που δεν είναι πολίτες χωρών της ΕΕ.

Ωστόσο, αν παντρευτείτε σε χώρα της ΕΕ και επιθυμείτε ο γάμος σας να αναγνωριστεί στη χώρα καταγωγής σας ή σε άλλη χώρα της ΕΕ, ώστε να μπορέσετε να επωφεληθείτε από τα δικαιώματα που σας χορηγεί το εθνικό δίκαιο, για την εν λόγω αναγνώριση θα εφαρμοστεί το εθνικό δίκαιο της χώρας της ΕΕ στην οποία ζητάτε την αναγνώριση του γάμου σας. Αυτό σημαίνει ότι, την παρούσα στιγμή, οι χώρες της ΕΕ δύνανται να αποφασίσουν αν θα αναγνωρίσουν τον γάμο σας σε σχέση με τα δικαιώματα που χορηγεί το εθνικό δίκαιο της χώρας της ΕΕ στην οποία ζητάτε την αναγνώριση. Στα δικαιώματα αυτά περιλαμβάνεται το δικαίωμα κληρονομικής διαδοχής του/της συζύγου σας ή το δικαίωμα εξασφάλισης διατροφής από τον/τη σύζυγό σας (για παράδειγμα, σε περίπτωση διαζυγίου) ή το δικαίωμά σας να επωφεληθείτε από οικογενειακά επιδόματα.

Σε γενικές γραμμές, όλες οι χώρες της ΕΕ αναγνωρίζουν τους ετερόφυλους γάμους που συνάπτονται σε άλλη χώρα της ΕΕ σε σχέση με δικαιώματα που χορηγεί το εθνικό δίκαιο, αλλά αυτό δεν ισχύει πάντοτε για γάμους μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου. Την παρούσα στιγμή, μόνο οι χώρες της ΕΕ που επιτρέπουν τον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου στην επικράτειά τους αναγνωρίζουν καταρχήν τους γάμους μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου που έχουν συναφθεί σε άλλη χώρα της ΕΕ σε σχέση με δικαιώματα που χορηγεί το εθνικό δίκαιο. Οι χώρες αυτές είναι οι εξής: Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία και Σουηδία. Ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών αναγνωρίζεται επίσης στην Ισλανδία, τη Νορβηγία και την Ελβετία.

Αναγνώριση και καταχώριση γάμου

Κανονικά, οι αρχές της χώρας της ΕΕ στην οποία παντρεύεστε θα καταχωρίσουν τον γάμο σας στο ληξιαρχείο ή στο δημοτολόγιο.

Εάν συνάψετε γάμο σε χώρα της ΕΕ που δεν είναι η χώρα καταγωγής σας στην ΕΕ, ίσως επιθυμείτε να αναγνωριστεί και να καταχωριστεί ο γάμος σας και στη χώρα καταγωγής σας στην ΕΕ. Η αναγνώριση του γάμου σας στη χώρα καταγωγής σας στην ΕΕ συνεπάγεται κατά κανόνα την καταχώριση του γάμου σας στο ληξιαρχείο ή το δημοτολόγιο της χώρας σας στην ΕΕ.

Η καταχώριση θα γίνει από τις αρχές της χώρας σας στην ΕΕ σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες της. Μπορείτε επίσης να ενημερωθείτε από το προξενικό γραφείο της χώρας σας αν μπορείτε να δηλώσετε τον γάμο σας σ’ αυτό ή αν πρέπει να τον δηλώσετε στη χώρα καταγωγής σας στην ΕΕ.

Εάν δεν παντρευτείτε στη χώρα καταγωγής σας στην ΕΕ, δεν είναι συνήθως υποχρεωτικό ο γάμος σας να αναγνωριστεί και να καταχωριστεί στη χώρα καταγωγής σας στην ΕΕ. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, θα απαιτηθεί και η αναγνώριση και καταχώριση του γάμου σας στη χώρα καταγωγής σας στην ΕΕ εάν επιθυμείτε να επωφεληθείτε από τα δικαιώματα που σας χορηγεί το εθνικό δίκαιο (για παράδειγμα, για σκοπούς κληρονομικής διαδοχής ή οικογενειακού επιδόματος) είτε στη χώρα καταγωγής σας στην ΕΕ είτε σε άλλη χώρα της ΕΕ.