Geboren met Vikingbloed in de aderen als bastaardzoon in het Franse Normandië, maar uiteindelijk gekroond tot koning van Engeland – dat is een levensloop waarbij vermoedelijk weinigen zich iets bij voor kunnen stellen. Het is het boeiende en invloedrijke leven van Willem de Veroveraar, ook wel Willem de Bastaard genoemd. Maak aan de hand van acht weetjes kennis met deze historische grootheid.
1. Willem de Veroveraar stamt af van de Vikingen
Willem de Veroveraar wordt omstreeks het jaar 1028 geboren in het Franse Normandië. Heb je je weleens afgevraagd waar die naam vandaan komt? Precies: de Noormannen. Willem de Veroveraar heeft dan ook Vikingbloed door zijn aderen stromen. Eind negende eeuw plundert zijn betovergrootvader Rollo met zijn Noormannen, of Vikingen, namelijk Noord-Frankrijk. In ruil voor vrede krijgen ze daar hun eigen territorium: Normandië, waarvan Willem van 1035 tot aan zijn dood hertog zou zijn.
2. Willem de Veroveraar baalt van zijn bijnaam
Wij kennen Willem vandaag de dag als ‘de Veroveraar’, maar zo’n beetje zijn hele leven wordt hij Willem de Bastaard genoemd. Waarom? Hij is een buitenechtelijke zoon van Robert de Duivel, hertog van Normandië, en Herleva, dochter van een ‘eenvoudige’ leerlooier. Zelfs nadat hij in 1066 het sterke Engeland weet te veroveren, blijven zijn critici hem Willem de Bastaard noemen, tot groot ongenoegen van hemzelf.
3. Zijn echtgenote weigert aanvankelijk het huwelijk
Mathilde van Vlaanderen, Willems beoogde echtgenote, moet in eerste instantie niks van hem hebben. De kleindochter van de Franse koning Robert II weigert zelfs zijn hand, vermoedelijk vanwege zijn bastaardschap. Volgens de legende trekt de gekrenkte hertog Mathilde dan aan haar lange vlechten van haar paard, om haar alsnog te dwingen tot het jawoord. Het huwelijk wordt voltrokken, samen krijgen ze tien kinderen. De dood van Mathilde – die een grote rol speelt in het sussen van veelvuldige familievetes – in 1083 stort Willem in een diepe depressie.
4. Willem de Veroveraar duldt het beledigen van zijn familie niet
Tijdens Willems belegering omstreeks 1050 van Alençon, een opstandig stadje aan de Normandische grens, hangen bewoners overal in de stad dierenhuiden op. Zo willen ze Willem, zoals gezegd kleinzoon van een simpele leerlooier, belachelijk maken. Dat schiet op z’n zachts gezegd in het verkeerde keelgat: om de eer van zijn familie te wreken, laat Willem de handen en voeten van de daders afhakken.
5. Bij de historische Slag bij Hastings valt een bijzonder eerste slachtoffer
Op 14 oktober 1066 neemt Willem de Veroveraar – dan nog alleen hertog van Normandië – het aan de Engelse zuidkust op tegen de Angelsaksische koning Harold II. Deze Slag bij Hastings is de eerste en belangrijkste stap in Willems verovering van Engeland. Het eerste slachtoffer? Willems nar. Pal naast Willem rijdend moet hij de moraal van het Frans-Normandische leger opkrikken door heroïsche liederen te zingen. Eenmaal bij de vijandelijke linies beschimpt de nar de Engelsen door te jongleren met zijn zwaard. Bruusk wordt hij gedood, waarna de historische veldslag in alle hevigheid losbarst.
6. Analfabeet Willem liet de Engelsen ‘Franglais’ spreken
Willem is vanaf 25 december 1066 tot aan zijn dood dan wel de eerste Normandische koning van Engeland, de Engelse taal beheerst hij – ondanks meerdere pogingen – nauwelijks. En da’s ook niet vreemd: de meeste adel in die tijd is analfabeet. Willem de Veroveraar blijft dus gewoon zijn moedertaal spreken. Zodoende wordt er dankzij de Normandische invasie eeuwenlang Frans gesproken aan de Engelse hoven en ziet de Engelse taal zich verrijkt met talloze Franse woorden: ‘Franglais’ is geboren.
7. Het lijk van Willem explodeert op zijn uitvaart
Bij het beleg van het Noord-Franse stadje Mantes in de zomer van 1087 valt Willem van zijn steigerende paard. Gescheurde, geïnfecteerde darmen worden hem vijf weken later fataal. Bij de uitvaart in de kerk van Caen proberen priesters Willems lijk in een sarcofaag te krijgen. Een pittig karwei: de bijna zestigjarige Willem is van zichzelf al vrij dik, en zijn lichaam inmiddels extra opgezwollen. Gevolg? Zijn buik barst open. Aanwezige rouwende kerkgangers rennen en masse naar de deur om te ontsnappen aan de ondraaglijke stank.
8. Willem de Veroveraar is voorvader van miljoenen mensen
Iedere Engelse monarch die Willem de Veroveraar opvolgt, tot aan de huidige koning Charles III toe, wordt beschouwd als afstammeling van de in Normandië geboren vorst. Volgens sommige genealogen is minstens 25 procent van de Engelse bevolking verwant aan Willem de Veroveraar, evenals talloze Amerikanen met Brits bloed.
Christian (1990) schrijft als Digital Editor verhalen voor de website van National Geographic. Studeerde geschiedenis en journalistiek. Maakte luchtige televisie voor de Keuringsdienst van Waarde en serieuze radio voor de buitenlandredactie van de NOS. Bezig aan een boek over de Amsterdamse volkswijk Tuindorp-Nieuwendam. Zelfverklaard klimaatgekkie en slow traveler. Groot liefhebber van Latijns-Amerika. Kweekt eigen groenten in de buurtmoestuin, zwerft graag rond in zijn groene camperbusje – bij voorkeur naar bestemmingen zonder bereik.
