Gecoördineerd plan voor artificiële intelligentie

Het gecoördineerde plan inzake artificiële intelligentie heeft tot doel investeringen in AI te versnellen, AI-strategieën en -programma’s uit te voeren en het AI-beleid op elkaar af te stemmen om versnippering binnen Europa te voorkomen.

Het gecoördineerde plan inzake artificiële intelligentie (AI) is in 2018 gepubliceerd. Het is een gezamenlijke verbintenis van de Commissie, de EU-lidstaten, Noorwegen en Zwitserland om het potentieel van Europa om wereldwijd te concurreren te maximaliseren. In het oorspronkelijke plan werden acties en financieringsinstrumenten vastgesteld voor de invoering en ontwikkeling van AI in alle sectoren. Tegelijkertijd werden de lidstaten aangemoedigd hun eigen nationale strategieën te ontwikkelen.

De meest recente actualisering van het plan werd in 2021 gepubliceerd. Het toont aan dat Europa zich inzet voor het creëren van mondiaal leiderschap op het gebied van betrouwbare AI. Het plan voor 2021 is ook nauw afgestemd op de digitale en groene prioriteitenvan de Commissieen de respons van Europa op de COVID-19-pandemie.

Het gecoördineerde plan van 2021 heeft tot doel de strategie om te zetten in actie door aan te zetten tot:

• investeringen in AI-technologieën versnellen om veerkrachtig economisch en sociaal herstel te stimuleren, ondersteund door het gebruik van nieuwe digitale oplossingen
• AI-strategieën en -programma's volledig en sneluit te voeren om ervoor te zorgen dat de EU de voordelen van een early adopter maximaliseert.
• het AI-beleid op elkaar af te stemmen om versnippering weg te nemen en mondiale uitdagingen aan te pakken.

Om dit te bereiken worden in het geactualiseerde plan vier belangrijke reeksen beleidsdoelstellingen vastgesteld, ondersteund door concrete acties. Er wordt ook gewezen op een mogelijk financieringsmechanisme en er wordt een tijdschema vastgesteld om:

• voorwaarden scheppen voor de ontwikkeling en toepassing van AI in de EU
• van de EU de plaats maken waar excellentie gedijt, van het laboratorium tot de markt
• ervoor zorgen dat AI-technologieën werken voor mensen
• Strategisch leiderschap opbouwen in sectoren met een grote impact

Demededeling van 2024over het stimuleren van start-ups en innovatie op het gebied van betrouwbare AI bouwt voort op de gecoördineerde actieplannen inzake AI van 2018 en 2021. Dit toont een beleidsverschuiving naar Generatieve AI in reactie op de nieuwste technologische ontwikkelingen. Evenzo bevat de vastgestelde versie van de AI-wet ook bepalingen over generatieve AI. Deze regels vormen een aanvulling op hetoorspronkelijke voorstel van de Commissie van 2021,dat erop gericht was een betrouwbaar AI-ecosysteem voor het heden en de toekomst op te bouwen.

In de mededeling van 2024 wordt het volgende voorgesteld:

• een strategisch investeringskader om de troeven van de EU, zoals supercomputinginfrastructuur, te benutten om een innovatief Europees AI-ecosysteem te bevorderen.
• samenwerking tussen start-ups, innovators en industriële gebruikers, met als doel investeringen in de EU aan te trekken en toegang te bieden tot belangrijke AI-componenten zoals gegevens, rekenkracht, algoritmen en talent.
• acties en investeringen om start-ups en industrieën in Europa te ondersteunen om wereldleider te worden op het gebied van betrouwbare geavanceerde AI-modellen, -systemen en -toepassingen.
• een pakket maatregelen (in het kader van GenAI4EU) om Europese start-ups en kmo’s te ondersteunen bij de ontwikkeling van betrouwbare AI die voldoet aan de waarden en voorschriften van de EU, met inbegrip van de naleving van de regels inzake privacy en gegevensbescherming.

Investeringen

De Commissie heeft een jaarlijkse investering van ten minste 1 miljard EUR in AI uit de programma’s Horizon Europaen Digitaal Europa voorgesteld, die voor de jaren 2021 en 2022 is verwezenlijkt. De EU-financiering voor AI heeft tot doel investeringen aan te trekken en te consolideren, waardoor de samenwerking tussen de lidstaten wordt bevorderd en het effect ervan wordt gemaximaliseerd.

De faciliteit voor herstel en veerkracht biedt een ongekende kans om te moderniseren en te investeren in AI. Hierdoor kan de EU een wereldleider worden op het gebied van de ontwikkeling en toepassing van mensgerichte, betrouwbare, veilige en duurzame AI-technologieën. In september 2023 had het bedrijf al 4,4 miljard euro geïnvesteerd in AI. Meer informatie is te vinden in het verslag over de toewijzing van financieringsinstrumenten op EU-niveau aan de doelstellingen van het digitale decennium.

De in de plannen beschreven acties zijn actief uitgevoerd door zowel de Commissie als de lidstaten en er is vooruitgang geboekt in alle hoofdstukken. De EU bevordert met name kritieke computercapaciteit door middel van verschillende succesvolle acties:

1. De chipverordening legt een wettelijke basis om de veerkracht van de halfgeleiderindustrie te vergroten.
2. De Gemeenschappelijke Onderneming Chips (GO Chips) versnelt halfgeleidertechnologieën in Europa.
3. De gemeenschappelijke onderneming EuroHPC ontwikkelt geavanceerde computercapaciteiten die toegankelijk zijn voor Europese kmo’s.
4. De test- en experimenteerfaciliteiten (TEF's) ondersteunen de ontwikkeling van AI-technologie voor Edge AI-componenten en -systemen.
5. De belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang (IPCEI) bevorderen de samenwerking tussen de lidstaten bij geavanceerde micro-elektronica- en communicatieprojecten.

Samen creëren deze initiatieven een synergetisch ecosysteem voor de bevordering van micro-elektronica en computercapaciteit in Europa. De Commissie monitort en beoordeelt ook de voortgang van deze acties en zal - in samenwerking met de lidstaten - in 2024 verslag uitbrengen over de monitoring.

Achtergrond

De lidstaten en de Commissie hebben nauw samengewerkt en zijn regelmatig bijeengekomen om te werken aan de acties in het kader van de verschillende plannen. Zij boekten vooruitgang op alle gebieden van het plan, onder meer door een datastrategievoor te stellen, kleine en middelgrote ondernemingen te ondersteunen en de voorwaarden te scheppen voor excellentie op het gebied van onderzoek en ontwikkeling en het gebruik van AI in Europa.

Over het algemeen hebben de eerste twee jaar van de uitvoering bevestigd dat gezamenlijke acties en gestructureerde samenwerking tussen de lidstaten en de Commissie van cruciaal belang zijn voor het mondiale concurrentievermogen en leiderschap van de EU op het gebied van de ontwikkeling en toepassing van AI. De meeste lidstaten hebben nationale AI-strategieën vastgesteld en zijn begonnen deze uit te voeren. De investeringen in KI zijn toegenomen en de EU heeft kritieke middelen kunnen mobiliseren om deze processen te ondersteunen.